الکترون اوژه
این فرایند که : هرگاه الکترونی درون یک اتم از پوسته ای بالاتر به پوسته ای پایین تر برود تابشی گسیل می کند ، که انرژی آن به اختلاف انرژی دو پوسته وابسته است ، آن قدر برای ما بدیهی است که اگر بگویند در شرایط خاصی ممکن است با وجود انجام این فرایند ، تابشی گسیل نمی شود ، برای ما عجیب و غیر قابل قبول به نظر برسد.
اثر اوژه به فرایند بدون تابشی گفته می شود که در آن اتم یا یونی که پیشاپیش با از دست دادن یکی از الکترون های پوسته ی داخلی یونیده شده است ، جای خالی پوسته ی داخلی را با یک الکترون پوسته ی خارجی پر می کند و همزمان یکی دیگر از الکترون های پوسته ی خارجی را به بیرون می فرستد. الکترون آزاد در این فرایند به افتخار پی یر اوژه که در سال ۱۹۲۵ توانست آزمایش هاییش درباره ی یونش اتم های نئون ، آرگون ، کریپتون ، و زنون را بر اثر تابش پرتوهای ایکس به درستی تعبیر کند ، الکترون اوژه نامیده می شود.در این آزمایش ها ردهای دو الکترون در اتاقک ابر انبساطی ویلسون مورد بررسی قرار می گرفت ؛ در این اتاقک ،طول ردها با انرژی الکترون آزاد نسبت مستقیم دارد. انرژی یکی از فوتوالکترون ها ( که فوتو الکترون نامیده می شود ) با زیاد شدن انر ژی پرتو ایکس افزایش می یابد ، و این در حالی است که انژی الکترون دیگر ثابت می ماند.
بنابر اظهار نظر اوژه ، فوتوالکترون بر اثر یونش اتم و کنده شدن الکترون از پوسته ی داخلی تولید می شود . الکترون دوم که انرژی اش ثابت است از بازآرایی الکترونی اتم یونیده حاصل می شود و ، در نتیجه ، انرژی آن یکی از مشخصه های اتم یونیده است.این بازآرایی از طریق برهم کنش الکترون - الکترون ، که مولد نیرویی دافعه است و می تواند بر نیروی جاذبه ی ناشی از برهم کنش الکترون - هسته فایق آید ، صورت می گیرد. توجه کنید که اتم یونیده با تهی جای الکترون ای که در پوسته ی داخلی دارد ، پرتوهای ایکس نیز به وجود می آورد.
یک مثال خوب برای الکترون اوژه ، الکترون گسیل شده از هلیوم دو بار برانگیخته است . انرژی تمام حالت های هلیوم دوبار یونیده از هلیوم یک بار یونیده به اضافه یک الکترون آزاد بیشتر است. بنابراین ، تما حالت های هلیوم دوبار یونیده می توانند واپاشی اوژه ای داشته باشند.
اثر اوژه به فرایند بدون تابشی گفته می شود که در آن اتم یا یونی که پیشاپیش با از دست دادن یکی از الکترون های پوسته ی داخلی یونیده شده است ، جای خالی پوسته ی داخلی را با یک الکترون پوسته ی خارجی پر می کند و همزمان یکی دیگر از الکترون های پوسته ی خارجی را به بیرون می فرستد. الکترون آزاد در این فرایند به افتخار پی یر اوژه که در سال ۱۹۲۵ توانست آزمایش هاییش درباره ی یونش اتم های نئون ، آرگون ، کریپتون ، و زنون را بر اثر تابش پرتوهای ایکس به درستی تعبیر کند ، الکترون اوژه نامیده می شود.در این آزمایش ها ردهای دو الکترون در اتاقک ابر انبساطی ویلسون مورد بررسی قرار می گرفت ؛ در این اتاقک ،طول ردها با انرژی الکترون آزاد نسبت مستقیم دارد. انرژی یکی از فوتوالکترون ها ( که فوتو الکترون نامیده می شود ) با زیاد شدن انر ژی پرتو ایکس افزایش می یابد ، و این در حالی است که انژی الکترون دیگر ثابت می ماند.
بنابر اظهار نظر اوژه ، فوتوالکترون بر اثر یونش اتم و کنده شدن الکترون از پوسته ی داخلی تولید می شود . الکترون دوم که انرژی اش ثابت است از بازآرایی الکترونی اتم یونیده حاصل می شود و ، در نتیجه ، انرژی آن یکی از مشخصه های اتم یونیده است.این بازآرایی از طریق برهم کنش الکترون - الکترون ، که مولد نیرویی دافعه است و می تواند بر نیروی جاذبه ی ناشی از برهم کنش الکترون - هسته فایق آید ، صورت می گیرد. توجه کنید که اتم یونیده با تهی جای الکترون ای که در پوسته ی داخلی دارد ، پرتوهای ایکس نیز به وجود می آورد.
یک مثال خوب برای الکترون اوژه ، الکترون گسیل شده از هلیوم دو بار برانگیخته است . انرژی تمام حالت های هلیوم دوبار یونیده از هلیوم یک بار یونیده به اضافه یک الکترون آزاد بیشتر است. بنابراین ، تما حالت های هلیوم دوبار یونیده می توانند واپاشی اوژه ای داشته باشند.
+ نوشته شده در چهارشنبه ۲۴ فروردین ۱۳۹۰ ساعت ۷ ق.ظ توسط اسما علائی
|
عید همتون مبارک